Ένας από τους πλέον διάσημους χημικούς του 18ου αι. ήταν αναμφίβολα ο Αντουάν Λοράν ντε Λαβουαζιέ (1743-1794). Αν και ο όρος χημική επανάσταση, ο οποίος αποδόθηκε στην εποχή του Λαβουαζιέ και συνδέθηκε με τις έρευνές του, δεν θεωρείται σωστός από τους σύγχρονους επιστήμονες της ιστοριογραφίας, ωστόσο είναι γεγονός ότι τα αποτελέσματα της δουλειάς του είχαν σημαντικές επιπτώσεις στην μετέπειτα πορεία της Χημείας ως επιστήμης. Η συμβολή του στην ονοματολογία των χημικών στοιχείων και ενώσεων, αλλά και η συστηματική ταξινόμησή τους, αποτέλεσε τη βάση για τη σύγχρονη χημική ονοματολογία. 

Πριν από τον 18ο αι., τα ονόματα των στοιχείων που έδιδαν οι αλχημιστές, ήταν δυσνόητα, πολύπλοκα, ανακριβή και αρκετές φορές λανθασμένα. Με το πέρασμα των χρόνων και την ανάπτυξη των ερευνών, έγινε φανερό ότι προκειμένου να αναπτυχθεί σωστά και πάνω σε γερές βάσεις η νέα αυτή επιστήμη, θα έπρεπε να γίνουν αλλαγές όχι μόνο στις ερευνητικές μεθόδους, αλλά και στο ζήτημα της ονοματολογίας. Για τον σκοπό αυτό το 1787 ο Λαβουαζιέ προχώρησε στην επινόηση ενός συστήματος ονοματολογίας. Στον πρόλογο του βιβλίου του «Μέθοδοι της Χημικής ονοματολογίας» (Methods of Chemical Nomenclature), το οποίο έγραψε το 1787, θέλησε να διευκρινίσει τους λόγους και τα κίνητρα που τον ώθησαν τολμήσει το ιδιαίτερα δύσκολο αυτό εγχείρημα.

Για τον Λαβουαζιέ, η σωστή χρήση της γλώσσας από την επιστήμη είχε πολλή μεγάλη σημασία. Πίστευε ότι οι λέξεις είναι ένα μέσο έκφρασης, το οποίο θα πρέπει με ακρίβεια να ανάγει τον αναγνώστη, στο νόημα που αντιστοιχεί στα υπό μελέτη φαινόμενα.Η φυσική επιστήμη θα έπρεπε να στηρίζεται σε τρία πράγματα. Στα φαινόμενα που εξετάζει, στις ιδέες με τις οποίες ερμηνεύονται τα φαινόμενα και τέλος στις λέξεις με τις οποίες εκφράζονται οι ιδέες που ερμηνεύουν τα φαινόμενα αυτά. Εφόσον η επικοινωνία των νοημάτων γίνεται μόνο με τη χρήση της γλώσσας, η βελτίωση της γλώσσας σήμαινε για τον ίδιο και βελτίωση της Χημείας. Ως παράδειγμα τεκμηρίωσης, φέρνει την μάθηση των παιδιών μέσω της εμπειρίας. Ενώ λοιπόν στα παιδιά, η εμπειρία μέσω των αισθήσεων είναι αυτή που τα προειδοποιεί και εντέλει τα μαθαίνει να αποφεύγουν τις λάθος επιλογές, στην επιστήμη δεν υπάρχει η αισθητηριακή αυτή προειδοποίηση της φύσης. Αν ο επιστήμονας κάνει λάθος, δεν θα νιώσει τον πόνο που νιώθει ένα παιδί όταν κάνει κάτι που δεν πρέπει. Ακριβώς για τον λόγο αυτό και ο Λαβουαζιέ έκρινε ως απολύτως απαραίτητη την προσκόλληση στο πείραμα και στην παρατήρηση, αλλά και τη σωστή χρήση της γλώσσας, προκειμένου να αποφευχθούν τα λάθη.

Με την αλλαγή στην ονοματολογία και την ταξινόμηση των στοιχείων και των ενώσεων, ο Λαβουαζιέ επιδίωξε να εδραιώσει την επιστήμη της Χημείας πάνω σε σταθερές βάσεις, να διορθώσει τα λάθη που είχαν γίνει παλαιότερα, να απαλλάξει τη Χημεία από ανακρίβειες και σφάλματα του παρελθόντος, αλλά και να διευκολύνει τους σπουδαστές στην απομνημόνευση των ονομάτων. Για τον λόγο αυτόν, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην μέθοδο που εφάρμοσε στη νέα ονοματολογία. Η απλότητα, η καθαρότητα, η ακρίβεια, η σαφήνεια, η αντιστοιχία και κυρίως η σταθερότητα, ήταν οι βασικές προϋποθέσεις που θα έπρεπε να έχει η νέα ονοματολογία. Η μέθοδος αυτή, είχε ως στόχο από την ανάγνωση και μόνο του ονόματος μιας χημικής ένωσης, να μπορούν να γίνονται αντιληπτά άμεσα τα στοιχεία που τη συνθέτουν και η αναλογία του κάθε στοιχείου σε αυτήν.

Φρόντισε επίσης να αλλάξει τα παλαιότερα ονόματα των στοιχείων, στις περιπτώσεις που δεν εξέφραζαν με ακρίβεια τις ουσίες ή τις ιδιότητες που αυτές είχαν. Θεωρούσε ότι μέχρι την εποχή εκείνη, είχαν χρησιμοποιηθεί πολλές λάθος λέξεις, αλλά και ότι είχε γίνει κατάχρηση λέξεων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση και μπέρδεμα, ιδιαίτερα στους νέους σπουδαστές. Αυτό για τον Λαβουαζιέ ήταν απαράδεκτο. Πίστευε ότι σε μία ιδιαίτερα δύσκολη επιστήμη, όπως ήταν η Χημεία, θα έπρεπε να αφαιρεθούν όλα τα επιπλέον εμπόδια που έβαζε μία λανθασμένη και ανακριβής χρήση της γλώσσας. Επιπλέον θεωρούσε ότι η σειρά των μαθημάτων στα πανεπιστήμια της εποχής ήταν λανθασμένη, αφού οι σπουδαστές μάθαιναν στα πρώτα μαθήματα για τις βασικές αρχές της επιστήμης τους, χωρίς όμως να έχουν διδαχθεί πρώτα τους όρους, ώστε να μπορούν να κατανοήσουν σωστά το περιεχόμενο των μαθημάτων αυτών. Το γεγονός αυτό μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένη μάθηση, κάτι που δυσκόλευε ιδιαίτερα την εξέλιξη της επιστήμης, αφού τελικά για τον Λαβουαζιέ, ήταν πιο δύσκολο να μάθει το σωστό αυτός που ήξερε πολλά, παρά αυτός που πρώτη φορά μάθαινε κάτι.

Μέσα από τον πρόλογο του βιβλίου του Λαβουαζιέ, γίνεται φανερή η πίστη του στην μεγάλη σημασία που είχε η σωστή χρήση της γλώσσας για τη θεμελίωση της επιστήμης. Η αλήθεια είναι ότι η ιστορία τον δικαίωσε, αφού το νέο σύστημα ονοματολογίας που επινόησε, έγινε το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η νεότερη χημική ονοματολογία που ισχύει μέχρι και σήμερα.

Subscribe to our newsletter